Η Καστοριά με την ομορφιά της αναλλοίωτη στο χρόνο είναι ένας δημοφιλής χειμωνιάτικος προορισμός για εκείνους που επιθυμούν να γνωρίσουν την ορεινή πλευρά της Ελλάδας και συγκεκριμένα της δυτικής Μακεδονίας. Επίσης οι Πρέσπες είναι σε ιδανική απόσταση για μια κοντινή εξόρμηση.

Κτισμένη σε ύψος 650 μέτρων, η πόλη, με την λίμνη στο κεντρικό φόντο και τις παραδοσιακές συνοικίες, Ντολτσό και Αποζάρι, να την πλαισιώνουν και να ολοκληρώνουν την ομορφιά της, δημιουργεί μια ειδυλλιακή εικόνα για τον επισκέπτη.

Πράγματα για να κάνετε την περίοδο των γιορτών στη Καστοριά.

Φωτιές των Χριστουγέννων

Στις 23 Δεκεμβρίου σε ορισμένα χωριά της Καστοριάς στήνονται μεγάλες φωτιές για να ζεστάνουν τον νεογέννητο Χριστό, σύμφωνα με το έθιμο. Εκεί προσφέρεται άφθονο κρασί και παραδοσιακά κεράσματα όπως οι τσιγαρίδες.

Κόλλιεντα, τα παραδοσιακά κάλαντα

Έθιμο των Χριστουγέννων, όπου την παραμονή παρέες από μικρούς και μεγάλους πηγαίνουν στα σπίτια κρατώντας φαναράκια και σε κάθε σπίτι ψάλλουν ειδικό κολακευτικό τραγούδι σε κάθε μέλος της οικογένειας ξεχωριστά. Σ’ αυτούς που δεν ανοίγουν τη πόρτα έχουν πειρακτικά και δηκτικά τραγούδια. Στα παιδιά οι νοικοκυρές μοιράζουν φιλοδωρήματα.

Αργείτικο Καρναβάλι, το πρώτο της χρονιάς

Οι μέρες της Πρωτοχρονιάς για το Άργος Ορεστικό έχουν μια μοναδικότητα. Το τριήμερο πριν και μετά την Πρωτοχρονιά οι Αργείτες γλεντούν μεταμφιεσμένοι. Το καρναβάλι δηλαδή δεν γίνεται τις Απόκριες όπως σε όλη την Ελλάδα, αλλά μέσα στο δωδεκαήμερο των Χριστουγέννων και ειδικά την Πρωτοχρονιά. Αυτό ήταν και έθιμο της Δυτικής Μακεδονίας από την εποχή της Τουρκοκρατίας. Το Αργείτικο καρναβάλι ξεκινάει από το απόγευμα της παραμονής της Πρωτοχρονιάς με τα «μπουλούκια» να χορεύουν στις γειτονιές μερακλώνοντας με τους ήχους λαϊκών οργάνων. Την Πρωτοχρονιά το μεσημέρι γίνεται η παρέλαση του καρναβαλιού με κυρίαρχο στοιχείο τη σάτιρα, πολιτική και κοινωνική, με αποτέλεσμα η παρέλαση να παίρνει μορφή πολιτικής επιθεώρησης. Τη δεύτερη μέρα (2 Ιανουαρίου) το καρναβάλι λέγεται «Πατερίτσα» και είναι μέρα που ντύνονται μόνο οι γυναίκες . Έχει προέλευση από την εποχή εκείνη που οι καταπιεσμένες γυναίκες μεταμφιέζονταν με καλυμμένο το πρόσωπο έτσι ώστε να ξεφαντώνουν χωρίς ενδοιασμούς, κρατώντας μια μαγκούρα, την «Πατερίτσα» για να αμύνονται από τα πειράγματα των αρσενικών.

Ραγκουτσάρια – Καρναβάλι της Καστοριάς

Είναι Παραδοσιακό Καρναβάλι που γίνεται στις 6 – 7 – 8 Ιανουαρίου. Πρόκειται για ένα τριήμερο εκδηλώσεων καρναβαλιού στο διάστημα του οποίου η πόλη αποκτά ξεχωριστό χρώμα και πανηγυρική ατμόσφαιρα. Τα Ραγκουτσάρια αρχίζουν την ημέρα των Θεοφανίων (6 Ιανουαρίου),  τη δεύτερη μέρα, ανήμερα του Αϊ Γιαννιού, κάθε παρέα πηγαίνει στα σπίτια (όπως γινόταν και από παλιά), για να διώξουν τα κακά πνεύματα και να παροτρύνουν τους νοικοκυραίους να συμμετέχουν και αυτοί στο ξέφρενο γλέντι και ολοκληρώνονται στις 8 Ιανουαρίου (Πατερίτσα), ημέρα της Αγίας Δομινίκης, με την παρέλαση των καρναβαλιστών. Το όνομα και η καταγωγή αυτού του εθίμου προέρχεται πιθανότατα από το λατινικό rogatores που σημαίνει ζητιάνος και θυμίζει τις ομάδες των μεταμφιεσμένων που γυρνώντας από γειτονιά σε γειτονιά ζητούν κεράσματα για να διώξουν τα κακά πνεύματα από την πόλη. Μέσω του Βυζαντίου μεταφέρθηκε στις μέρες μας.

Μπουμπαραίοι στο Επταχώρι

Στο Επταχώρι η ημέρα της Πρωτοχρονιάς αποτελεί ένα πραγματικό ξεφάντωμα . Κάθε μπούμπαρος φοράει άσπρα ρούχα και στην πλάτη τομάρι (δέρμα) από πρόβατο και κυπριά (ποιμενικά μεγάλα κουδούνια), ενώ βάφεται στο πρόσωπο και τα χέρια με καπνιά αναμεμειγμένη με λίγδα (χοιρινό λίπος) και κρατά ένα γερό μπαστούνι. Μαζί τους οι μπούμπαροι έχουν τη Νύφη (έναν άντρα ντυμένο με την παραδοσιακή Επταχωρίτικη γυναικεία φορεσιά), έναν Τσολιά και την ορχήστρα με τα μουσικά όργανα, κλαρίνο, νταούλι, ακορντεόν. Όλοι μαζί ξεκινούν πρωί πρωί να επισκεφτούν όλες τις γειτονιές και όλα τα σπίτια του χωριού, ένα προς ένα, παίζοντας, χορεύοντας, πίνοντας και τραγουδώντας. Στο κάθε σπίτι τούς δίνουν χρήματα (τα συλλέγει η νύφη) και σε κάποια τους κερνούν (στους Βασίληδες κυρίως) μεζέδες. Το έθιμο κορυφώνεται στην εκκλησία, με το τέλος της λειτουργίας, όπου οι μπούμπαροι περιμένουν για να βάψουν στο πρόσωπο τον κόσμο και να χορέψουν στο προαύλιο. Στη συνέχεια, και αφού επισκεφτούν όλα τα σπίτια, καταλήγουν στην κεντρική πλατεία του χωριού, όπου γίνεται το «κλέψιμο της νύφης» και συνεχίζεται ο χορός μέχρι να νυχτώσει. Εξουθενωμένοι από το χορό και το ποτό στο τέλος της ημέρας, ανάβουν φωτιά στην πλατεία του χωριού, ψήνουν και τρώνε λουκάνικα — έδεσμα στο οποίο έχουν μεγάλη αδυναμία.

Παραδοσιακή Καστοριανή βεγγέρα

Η λέξη Βεγγέρα προέρχεται από το ιταλικό «vengi» που σημαίνει «ελάτε». Παραδοσιακή οικογενειακή γιορτή που γινόταν συχνά τα βράδια του χειμώνα στη σάλα κάποιου σπιτιού, με συνοδεία ορχήστρας, κρασιού ή τσίπουρου. Στις μέρες είναι μια πρόσκληση προς όλους τους Καστοριανούς για γλέντι μέχρι πρωίας, όπου αναβιώνει αυτό το παλιό καστοριανό έθιμο με μέλη πολιτιστικών συλλόγων ντυμένα με παραδοσιακές ενδυμασίες  να ψάλλουν τα νοσταλγικά καστοριανά Κάλαντα.

Γιορτή τσίπουρου

Στην καρδιά του χειμώνα στο Άργος Ορεστικό και στη Λιθιά (στις αρχές Δεκεμβρίου), διοργανώνεται η γιορτή του Τσίπουρου. Εξαιρετικό απόσταγμα συνοδεύει τις εκδηλώσεις. Η γιορτή γίνεται στα καζάνια του χωριού με συνοδεία εκλεκτού τσίπουρο, τσιπουρομεζέδων, παραδοσιακής μουσικής και κυρίως κέφι.

Οι περιηγήσεις

Χρησιμοποιώντας το ασφάλτινο οδικό δίκτυο μπορούμε να πραγματοποιήσουμε μερικές πολύ ενδιαφέρουσες κοντινές εκδρομές, τόσο γύρω από τη λίμνη, όσο και στα γειτονικά βουνά όπου φωλιάζουνε μερικά από τα πλέον ενδιαφέροντα παραδοσιακά ορεινά χωριά της Μακεδονίας. Σε καμία περίπτωση δεν θα χρειαστεί να διανύσετε περισσότερα από 50-70 χιλιόμετρα.

Παραλίμνιος προϊστορικός οικισμός: Εύκολα από το κέντρο της πόλης θα πάτε στο χωριό Δισπηλιό (7 χλμ.), όπου ανιχνεύθηκαν υπολείμματα νεολιθικής κατοίκησης (5.500 π.Χ). Οι καλαμένιες καλύβες που έχουν στηθεί από την αρχαιολογική υπηρεσία αναπαριστούν τον παραλίμνιο οικισμό. Από εκεί μπορείτε να συνεχίσετε περιμετρικά της λίμνης και να ολοκληρώσετε το γύρο της διανύοντας όχι περισσότερο από 35 χιλιόμετρα. Από το Δισπηλιό θα κατευθυνθείτε προς Άργος Ορεστικό (5 χλμ.) και θα συνεχίσετε νότια και δυτικά για το χωριό Νόστιμο (12 χλμ. όπου μια μοναδική ανακάλυψη από ομάδα Γερμανών επιστημόνων έφερε το 1961 στο φως ένα απολιθωμένο δάσος που αποτελείται από τροπικά φυτά με κορμούς ηλικίας 15-20 εκατ. Χρόνων! Εδώ λειτουργεί Μουσείο Παλαιοντολογίας-Παλαιοβοτανικής υπό την εποπτεία του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

Καστοριά, Σιδηροχώρι, Πολυκέρασο: Ακολουθώντας τον δρόμο Καστοριάς ­– Φλώρινας θα στρίψετε όπως δείχνουν οι ταμπέλλες για Σιδηροχώρι (8 χλμ. από Καστοριά) στη συνέχεια με αρκετή ανάβαση και μπόλικες στροφές θα συνεχίσετε με κατεύθυνση προς τα χωριά Βυσιανιά – Οξιά για το μικρό χιονοδρομικό κέντρου Βιτσίου που βρίσκεται σε ύψος 1700 μέτρων (22 χλμ. από Καστοριά), μέσα από μια διαδρομή υψηλής αισθητικής αξίας. Πηγαίνοντας προς το χιονοδρομικό κέντρο, αξίζει να παρεκκλίνετε και πάλι από την πορεία σας για να πάτε ως το παραδοσιακό χωριό Πολυκέρασο.

Καστοριά – Κορέστεια: Η απόσταση που χωρίζει την Καστοριά από τις Πρέσπες δεν ξεπερνά τα 50 χλμ. Στην πορεία σας θα περάσετε από τα Κορέστεια. Προτείνουμε να έρθετε μέσω Απόσκεπου για να απολαύσετε την εκπληκτική θέα στη λεκάνη της λίμνης. Στη συνέχεια θα ανηφορίσετε για την κοιλάδα του Λαδοπόταμου όπου θα συναντήσετε τα ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής χωριά των Κορέστειων: Κώττας, Άνω και Κάτω Κρανιώνας, Τρίγωνο, Αντάρτικο, Πράσινο, Χάλαρα, Μελάς και Βατοχώρι. Η περιοχή σήμερα μοιράζεται ανάμεσα στους νομούς Καστοριάς και Φλώρινας και παρουσιάζουν έντονο αρχιτεκτονικό και πολιτισμικό ενδιαφέρον. Στον κόμβο του Τριγώνου ο δρόμος διχάζεται. Το αριστερό παρακλάδι οδηγεί τη λεκάνη των Πρεσπών (15 χλμ.) και το δεξί στο Πισοδέρι (9 χλμ.) και το χιονοδρομικό κέντρο Βίγλας Πισοδερίου (12 χλμ.).

Προς Νεστόριο – Γράμμο: Βορειοδυτικά της πρωτεύουσας, ανάμεσα στα γαλήνια τοπία της Ορεστιάδας λίμνης και τα αγριοτόπια του Γράμμου, με το βουητό το ποταμού Αλιάκμονα να συντροφεύει τις ανθρώπινες κοινότητες, συναντάμε το Νεστόριο (25 χλμ. από την Καστοριά), ένα από τα μεγαλύτερα χωριά του νομού με σχεδόν 1000 μόνιμους κατοίκους. Το χωριό είναι κτισμένο πάνω σ’ ένα από τα ελάχιστα ορεινά περάσματα της Β. Πίνδου που επέτρεπαν τις μετακινήσεις απ’ τα λιμάνια του Ιονίου και τα Γιάννενα προς τις πόλεις και τις πεδιάδες της Δυτικής Μακεδονίας και πλέον είναι πασίγνωστο από το river-party που γίνεται κάθε χρόνο το καλοκαίρι. Στην ευρύτερη περιοχή εντοπίζεται πιθανόν η θέση της αρχαίας πόλης Βάττυνα. Υπάρχει καλή υποδομή για φαγητό και διαμονή. Αξίζει να πάτε ως το μοναστήρι των Ταξιαρχών και το χωριό Νέα Κοτύλη που πιθανόν λόγω υψομέτρου να το βρείτε χιονισμένο αυτήν την εποχή.

Τα αξιοθέατα της Καστοριάς με μια ματιά

Ο γύρος της Λίμνης: Το πλοιάριο του δήμου πραγματοποιεί τα Σαββατοκύριακα μικρές εκδρομές γνωριμίας. Η βόλτα ξεκινά από τη βόρεια προκυμαία με στάση στο ιστορικό μοναστήρι της Μαυριώτισσας. Πληροφορίες στο τηλέφωνο 24670-26777.

Ούτε μία, ούτε δύο… εβδομήντα πέντε βυζαντινές και μεταβυζαντινές εκκλησίες με περίοδο χρονολόγησης δέκα αιώνων(9ος-19ος), με έξοχες τοιχογραφίες και εντυπωσιακή εξωτερική παρουσία είναι διάσπαρτες παντού! Ξεχωρίζουν η τρίκλιτη Βασιλική του Αγ. Στεφάνου, των Αγ. Αναργύρων, των Ταξιαρχών, οι μονόκλιτες του Αγ. Νικολάου, η τρίκοχη της Παναγιάς Κουμπελίδικης. Ωστόσο η Παναγιά η Μαυριώτισσα (11ος αι.) στην όχθη της λίμνης, επάξια μονοπωλεί το ενδιαφέρον.

Μουσεία: Στο ψηλότερο σημείο της πόλης, στην πλατεία Δεξαμενής, βρίσκεται το Βυζαντινό μουσείο όπου εκτός των άλλων φιλοξενεί μια από τις μεγαλύτερες ελληνικές συλλογές βυζαντινών και μεταβυζαντινών εικόνων. Ώρες λειτουργίας καθημερινά 8:30 π.μ. με 15:00 μ.μ. εκτός Δευτέρας. Το αρχοντικό του Νεράτζη-Αϊβάτζη (καπετάν Λάζου 10) κτισμένο τον 17ο αιώνα, αντιπροσωπευτικό δείγμα αυτής της λαμπρής εποχής, λειτουργεί σήμερα ως λαογραφικό μουσείο. Ώρες λειτουργίας: Καθημερινά: 10.00-12.00, 16.00-18.00. Ενδιαφέρον είναι και το μουσείο Ενδυματολογίας στο Ντολτσό που στεγάζεται στο αρχοντικό των αφών Εμμανουήλ, ώρες επίσκεψης καθημερινά 10: 00 π.μ -12:00 μ.μ και 16:00 -18:00 μ.μ.

Για καφέ στη Μεγάλου Αλεξάνδρου

Σημείο αναφοράς για τους επισκέπτες είναι η οδός Μεγάλου Αλεξάνδρου, δηλαδή η νότια προκυμαία με τα άφθονα εστιατόρια, τις καφετέριες, τα μπαράκια και τα μαγαζιά αραδιασμένα σε μια κοσμοπολίτικη προκυμαία. Εδώ επικεντρώνεται σχεδόν το σύνολο της νυκτερινής κίνησης της Καστοριάς και φυσικά ο νεόκοσμος που έχει τα δικά του στέκια.

Για Φαγητό

Στην ιχθυόσκαλα θα βρείτε το παραδοσιακό τσιπουράδικο «Κύματα» και «12 μήνες». Ακόμη να προτείνουμε το εστιατόριο το «Κάτεργο» και το μικροσκοπικό «Αντέντι» για μεζέδες. Στην πλατεία Ντολτσό σε παλιό αρχοντικό στεγάζεται το ομώνυμο εστιατόριο,ενώ στη νότια παραλία βρίσκεται η ταβέρνα «Κρασόσταμο». Πολύ καλό είναι το μεζεδοπωλείο «Ουζο-therapy», ενώ αν θέλετε ν’ απολαύσετε τη θέα από ψηλά, θα πάτε στο λόφο του Προφ. Ηλία στο «Λέσχη Φίλων του Περιβάλλοντος». Φυσικά πάντα παραμένει μια από τις καλύτερες επιλογές το εστιατόριο του Ναυτικού Ομίλου. Στην παραλίμνιο θέση Χλόη ταβέρνα «Παράδεισος».