Εάν σκέφτεστε το επόμενό σας Ταξίδι, η παρακάτω λίστα, με τα μνημεία στη λίστα της UNESCO, θα σας βοηθήσουν να επιλέξετε να επισκεφτείτε κάτι πραγματικά ξεχωριστό!

Όσο και αν φαίνεται εκ πρώτης όψεως περίεργο, η Ελλάδα δε βρίσκεται στις πρώτες θέσεις της λίστας με τις χώρες που έχουν τα περισσότερα χαρακτηρισμένα ως μνημεία παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO. Και οι λόγοι δεν έχουν να κάνουν βεβαίως με τη σπουδαιότητα των αρχαιολογικών χώρων και των μνημείων, αλλά κυρίως με τις αυστηρές προϋποθέσεις που θέτει ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών.

Συνολικά ως τον Σεπτέμβριο του 2018, σε ολόκληρο τον κόσμο έχουν αυτό τον τίτλο 1.092 μνημεία, τα οποία βρίσκονται στις 193 χώρες που έχουν επικυρώσει τη Συνθήκη του 1972. Από αυτά, τα 845 είναι πολιτιστικά μνημεία, τα 209 μνημεία της φύσης και τα 38 αποτελούν ένα μείγμα και των δύο.

Η Ιταλία είναι η χώρα που βρίσκεται στην κορυφή της λίστας με 54 συνολικά μνημεία, όπως η “πλατεία των θαυμάτων” με τον κεκλιμένο Πύργο της Πίζας και η Πομπηία που θάφτηκε από το Βεζούβιο. Ακολουθούν η Κίνα με 53, η Ισπανία με 47 και οι Γερμανία και Γαλλία με 44 η καθεμιά. Όσον αφορά στην Ελλάδα, μόλις 18 από τα μνημεία της περιλαμβάνονται στη σχετική λίστα της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς. Τα μνημεία που συγκαταλέγονται στον Κατάλογο της Παγκόσμιας Κληρονομιάς επιλέγονται και εγκρίνονται βάσει της αξίας τους ως τα καλύτερα παραδείγματα της δημιουργικής ευφυΐας του ανθρώπου. Αποτελούν τεκμήρια μιας σημαντικής ανταλλαγής ανθρώπινων αξιών και παρέχουν μια μοναδική ή τουλάχιστον εξαιρετική μαρτυρία μιας πολιτισμικής παράδοσης ή ενός πολιτισμού που ζει ακόμα ή έχει εξαφανιστεί. Είναι άμεσα συνδεδεμένα με σημαντικά στάδια της ανθρώπινης ιστορίας και για τον λόγο αυτό έχουν εξέχουσα οικουμενική αξία και αποτελούν τμήμα της κοινής κληρονομιάς της ανθρωπότητας.

Στόχος της UNESCO είναι η προστασία από κάθε είδους φθορά και καταστροφή, προκειμένου αυτά να κληροδοτηθούν στις γενιές του μέλλοντος.

Τα 18 ελληνικά μνημεία και χώροι στη λίστα

Η Ελλάδα έχει συνυπογράψει από το 1981 τη Συνθήκη της UNESCO για την προστασία των μνημείων και χώρων παγκόσμιας κληρονομιάς και ως τα σήμερα έχει επιτύχει να εγγράψει 18 μνημεία και τοποθεσίες στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς. Από την Κρήτη δεν υπάρχει μέχρι στιγμής κανένα και, εάν όλα πάνε καλά, την αυλαία θα ανοίξει η Σπιναλόγκα. Πιο συγκεκριμένα τα ελληνικά μνημεία και χώροι είναι τα εξής:

• Ο ναός του επικούρειου Απόλλωνα στις Βάσσες (χρονολογία ένταξης 1986).

  Χτίστηκε στα μέσα του 5ου αιώνα στα απόκρημνα βουνά της Αρκαδίας. Ο ναός, με το παλαιότερο κορινθιακό κιονόκρανο που έχει βρεθεί ποτέ, συνδυάζει τον αρχαϊκό ρυθμό με τη ρώμη του δωρικού, με ορισμένα τολμηρά αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά.

• Ο αρχαιολογικός χώρος της Ακρόπολης (χρονολογία ένταξης 1987).

 

Περιλαμβάνει τέσσερα από τα σπουδαιότερα αριστουργήματα της Κλασικής Ελληνικής Περιόδου, τον Παρθενώνα, τα Προπύλαια, το Ερέχθειο και τον ναό της Αθηνάς Νίκης, τα οποία μπορούν να θεωρηθούν σύμβολα της ιδέας της παγκόσμιας κληρονομιάς.

• Ο αρχαιολογικός χώρος των Δελφών (χρονολογία ένταξης 1987).

 

Το Πανελλήνιο Ιερό των Δελφών, όπου δινόταν ο χρησμός του Απόλλωνα, εθεωρείτο ο «ομφαλός της Γης». Αποτελούσε τον 6ο π.Χ. αιώνα θρησκευτικό κέντρο και το σύμβολο ενότητας του αρχαίου κόσμου.

• Το Ιερό του Ασκληπιού στην Επίδαυρο (χρονολογία ένταξης 1988).

 

Η λατρεία του Ασκληπιού ξεκίνησε εκεί για πρώτη φορά τον 6ο π.Χ. αιώνα, αλλά τα κύρια μνημεία – ειδικότερα το Θέατρο το οποίο θεωρείται ως ένα από τα πιο αμιγή αριστουργήματα της ελληνικής αρχιτεκτονικής – χρονολογούνται από τον 4ο αιώνα.

• Το Άγιο Όρος-Άθως (χρονολογία ένταξης 1988).

 

Ορθόδοξο πνευματικό κέντρο από το 1054, το Όρος Άθως απολαμβάνει καθεστώς αυτονομίας από την εποχή του Βυζαντίου. Το Άγιο Όρος, η είσοδος στο οποίο είναι απαγορευμένη σε γυναίκες, έχει επίσης αναγνωριστεί ως τοπίο καλλιτεχνικής αξίας.

• Τα Μετέωρα (χρονολογία ένταξης 1988).

 

Οι «στύλοι του ουρανού», όπως αποκαλούσαν τους απόκρημνους βράχους οι μοναχοί, στεγάζουν από τον 11ο αιώνα μοναστήρια. Την περίοδο αναβίωσης του ερημιτισμού κάτω από εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες, τον 15ο αιώνα μ.Χ., χτίστηκαν 24 μοναστήρια. Οι τοιχογραφίες των μοναστηριών, οι οποίες χρονολογούνται από τον 16ο αιώνα, αποτελούν σημείο αναφοράς για την ανάπτυξη της μεταβυζαντινής ζωγραφικής.

• Παλαιοχριστιανικά και βυζαντινά μνημεία Θεσσαλονίκης (χρονολογία ένταξης 1988).

 

Πρόκειται για τα ακόλουθα μνημεία: Ροτόντα, Ναός της Αχειροποιήτου, Ναός Αγίου Δημητρίου, Μονή Λατόμου, Ναός Αγίας Σοφίας, Παναγία των Χαλκέων, Ναός Αγίου Παντελεήμονα, Ναός Αγίων Αποστόλων, Ναός Αγίου Νικολάου Ορφανού, Ναός Αγίας Αικατερίνης, Ναός του Παντοκράτορα Σωτήρα Χριστού, Μονή Βλατάδων, Ναός του Προφήτη Ηλία, βυζαντινά Λουτρά και Τείχη της Θεσσαλονίκης.

• Η μεσαιωνική πόλη της Ρόδου (χρονολογία ένταξης 1988).

 

Με το Παλάτι των Μεγάλων Αρχόντων, το Νοσοκομείο και τον Δρόμο των Ιπποτών, η Άνω Πόλη αποτελεί ένα από τα πιο όμορφα αστικά κέντρα της γοτθικής περιόδου.

• Ο αρχαιολογικός χώρος της Ολυμπίας (χρονολογία ένταξης 1989).

 

Τον 10ο αιώνα π.Χ. η Ολυμπία έγινε το κέντρο λατρείας του Δία. Εκτός από τους ναούς, υπάρχουν και τα υπολείμματα όλων των αθλητικών εγκαταστάσεων που δημιουργήθηκαν για τους Ολυμπιακούς Αγώνες, και οι οποίοι διοργανώνονταν στην Ολυμπία, από το 776 π.Χ., κάθε τέσσερα χρόνια.

• Ο αρχαιολογικός χώρος του Μυστρά (χρονολογία ένταξης 1989).

 

Ανεγέρθηκε ως φρούριο το 1249 από τον βασιλιά της Αχαΐας Γουλιέλμο τον Βιλλεαρδουίνο. Επανακτήθηκε από τους Βυζαντινούς, και αργότερα κατακτήθηκε από τους Τούρκους και τους Βενετούς. Η πόλη εγκαταλείφθηκε το 1832.

• Ο αρχαιολογικός χώρος Δήλου (χρονολογία ένταξης 1990).

 

Εκεί γεννήθηκε κατά τη μυθολογία ο Απόλλωνας, με το ιερό του να είναι από τα πιο σημαντικά του αρχαίου κόσμου.

• Η Μονή Δαφνίου, η Μονή Οσίου Λουκά και η νέα Μονή Χίου (χρονολογία ένταξης 1990).

 

Τα τρία μοναστήρια, το πρώτο στην Αττική, το δεύτερο στη Φωκίδα και το τρίτο στο Αιγαίο, ανήκουν στην ίδια τυπολογική σειρά και είναι χαρακτηριστικά της Β’ Βυζαντινής Περιόδου.

• Ο αρχαιολογικός χώρος Ηραίου Σάμου (χρονολογία ένταξης 1992).

 

Τα ερείπια του Πυθαγόρειου, ενός αρχαίου οχυρωμένου λιμανιού με ελληνικά και ρωμαϊκά μνημεία και ένα εντυπωσιακό υδραγωγείο, καθώς και το Ηραίο, ο ναός της Ήρας της Σάμου, είναι εξαιρετικά σημαντικά.

• Ο αρχαιολογικός χώρος των Αιγών στη Βεργίνα (χρονολογία ένταξης 1996).

 

Η πόλη Αιγές, η πρώτη πρωτεύουσα του Βασιλείου της αρχαίας Μακεδονίας, ανακαλύφθηκε τον 19 αιώνα κοντά στη Βεργίνα, στη Βόρεια Ελλάδα. Ένας από τους βασιλικούς τάφους στη Μεγάλη Τύμβο αναγνωρίστηκε ως ο τάφος του Φιλίππου του Β’, του πατέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

• Οι αρχαιολογικοί χώροι των Μυκηνών και της Τίρυνθας (χρονολογία ένταξης 1999).

 

Οι αρχαιολογικοί χώροι των Μυκηνών και της Τίρυνθας αποτελούν τα επιβλητικά μνημεία των δύο μεγαλύτερων πόλεων του Μυκηναϊκού Πολιτισμού.

• Το ιστορικό κέντρο (Χώρα) με τη Μονή του Αγίου Ιωάννη Θεολόγου και το σπήλαιο της Αποκάλυψης στην Πάτμο (χρονολογία ένταξης 1999).

 

Η Πάτμος φημίζεται ως το νησί όπου ο Άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος έγραψε το Ευαγγέλιο και την Αποκάλυψη. Ο παλιός οικισμός της Χώρας περιλαμβάνει θρησκευτικά και λαϊκά κτήρια.

• Η παλαιά πόλη της Κέρκυρας (χρονολογία ένταξης 2007).

 

Θεωρείται μία από τις σημαντικότερες οχυρωμένες πόλεις της Μεσογείου.

• Ο αρχαιολογικός χώρος των Φιλίππων (χρονολογία ένταξης 2016).

 

Οι Φίλιπποι αποτελούν έναν από τους σημαντικότερους και πληρέστερους αρχαιολογικούς χώρους της Βόρειας Ελλάδας. Η στρατηγική τους θέση, που διέκρινε ο Φίλιππος Β’, αναβαθμίζεται με την Εγνατία οδό. Εκεί ο Απόστολος Παύλος ίδρυσε την πρώτη χριστιανική εκκλησία σε ευρωπαϊκό έδαφος το 49/50 μ.Χ.

Η UNESCO

Η UNESCO ιδρύθηκε στις 16 Νοεμβρίου 1945 και, όπως αναφέρει στους στόχους της, υπηρετεί τις πανανθρώπινες αξίες, με στόχο την ευημερία του ανθρώπου σε ένα ειρηνικό κόσμο, με μέσα την Εκπαίδευση, τις Κοινωνικές και Φυσικές Επιστήμες, τον Πολιτισμό και την Επικοινωνία. Η UNESCO με τον όρο “Πολιτιστική Κληρονομιά” αναφέρεται σε μνημεία, ομάδες κτισμάτων και χώρων με ιστορική, αισθητική, αρχαιολογική, επιστημονική, εθνολογική ή ανθρωπολογική αξία. Ορόσημο για αυτή την προσπάθεια αποτελεί η Συνθήκη για την προστασία της Παγκόσμιας Πολιτιστικής και Φυσικής Κληρονομιάς, η οποία υιοθετήθηκε από τη Γενική Συνέλευση της UNESCO στις 16 Νοεμβρίου 1972 και επικυρώθηκε από την Ελλάδα το 1981. Με την υπογραφή της, τα κράτη αναγνωρίζουν ότι οι χώροι που βρίσκονται στην εθνική επικράτειά τους και έχουν εγγραφεί στον Κατάλογο της Παγκόσμιας Κληρονομιάς αποτελούν, με κάθε επιφύλαξη της εθνικής κυριαρχίας και των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας, παγκόσμια κληρονομιά, «για την προστασία της οποίας είναι υπεύθυνη η διεθνής κοινότητα, που πρέπει να εργαστεί ως σύνολο για αυτό τον σκοπό».